Notariële archieven zijn een rijke bron van informatie. Vanaf circa 1600 zijn akten bewaard gebleven van notarissen die in Dordrecht hun standplaats hadden. Ook voor inwoners uit de omliggende plaatsen was Dordrecht de aangewezen plaats om een akte te laten opmaken. Het Regionaal Archief Dordrecht beheert ook de notariële archieven van plaatsen in de regio die een eigen notaris hadden. Te achterhalen in welk jaar en bij welke notaris je de akte kan vinden die je zoekt, vergt enig doorzettingsvermogen.
Partijen die een akte bij een notaris laten opmaken, krijgen altijd een exemplaar van die akte mee. Ook de notaris houdt een exemplaar; de minuut. De minuten van de akten die alle notarissen in Dordrecht en de regio hebben opgemaakt, vormen de notariële archieven.
Voor 1811
In Dordrecht waren tegelijkertijd meerdere notarissen werkzaam. Wie dat waren en wanneer zij daar hun beroep uitoefenden, vind je in de inventaris op archief 20. Een deel van de archieven van voor 1811 is door middel van indexen op naam, beroep, plaats e.d. toegankelijk gemaakt. Voor een ander deel bestaan de toegangen uit repertoria (indexen) die de notarissen indertijd zelf gemaakt hebben. Ook kan je wel eens een index aantreffen in het register (protocol), waarin de akten zijn ingebonden. Dat geldt ook voor de notarissen die in de regio waren gevestigd. Daarnaast is er nog een aantal registers waarvan de indexen ontbreken. Deze moet jezelf dus helemaal doorbladeren om de gezochte akte(n) te vinden.
Alle repertoria op de notariële akten en een deel van notariële protocollen van Dordrecht uit de zeventiende en achttiende eeuw zijn gedigitaliseerd en kan je via de website raadplegen.
Weeskamer, notariële akten en getuigenverklaringen
Het is mogelijk om via de archieven van de Weeskamer aan de naam van een notaris te komen bij wie je voorouders een akte hebben laten opmaken. In het weesboek staan namelijk de akten van seclusie genoteerd. Dit zijn akten, waarbij de Weeskamer werd uitgesloten van een eventueel voogdijschap over weeskinderen. De weesboeken (archief 10, inventarisnummer 17-39) zijn gedigitaliseerd en via de website in te zien. In de indexen op de weesboeken die ook via de website zijn te raadplegen, kan je nagaan of de naam van de persoon die je zoekt voorkomt.
Testamenten, boedelinventarissen en allerlei zakelijke transacties zijn in notariële akten vastgelegd en bieden een schat aan informatie. Dat doen ook de vele getuigenverklaringen die zich in de archieven van voor 1811 bevinden en die allerlei gebeurtenissen en voorvallen beschrijven die mogelijk tot een rechtszaak konden leiden.
Na 1811
De notariële archieven zijn tot 1935 overgedragen en daarmee openbaar. Er is één uitzondering: de testamenten. Deze zijn tot 1915 overgedragen. Dat komt omdat hierover is afgesproken dat vanwege de privacy testamenten die de laatste 100 jaar zijn opgemaakt niet openbaar zijn.
De toegangen, repertoria genoemd, vind je in de inventaris van de desbetreffende gemeente en zijn via de website in te zien. Repertoria zijn lijsten met chronologisch gerangschikte samenvattingen van akten die bij de notaris zijn opgemaakt. Het kost wat meer tijd dan het doornemen van de alfabetische indexen maar de repertoria zijn niettemin een belangrijk hulpmiddel.
Memorie van successie
Een memorie van successie is een verklaring die na overlijden wordt opgemaakt over de nalatenschap ten behoeve van de successierechten. Sinds het begin van de negentiende eeuw moet in Nederland belasting worden betaald over een erfenis en worden deze memories opgemaakt. In het Nationaal Archief in Den Haag worden de memories van successie over de periode 1818 – 1927 bewaard. Je kan er in vinden of er een testament is opgemaakt, wanneer en door welke notaris. Door raadpleging van het Centraal Testamentenregister over de jaren 1918 – 1973, eveneens in het Nationaal Archief kan je diezelfde informatie voor een recentere periode achterhalen.
Van de volgende plaatsen zijn notariële archieven ondergebracht bij het Regionaal Archief Dordrecht:
- Alblasserdam
- Bleskensgraaf en Hofwegen
- Dordrecht
- Giessendam
- Goudriaan
- ’s-Gravendeel
- Goudswaard
- Hardinxveld
- Heerjansdam
- Heinenoord
- Hendrik-Ido-Ambacht
- Klaaswaal
- Langerak
- Maasdam
- Mijnsheerenland
- Molenaarsgraaf
- Naaldwijk
- Nieuw-Beijerland
- Nieuw-Lekkerland
- Nieuwpoort
- Numansdorp
- Oud-Alblas
- Oud-Beijerland
- Papendrecht
- Piershil
- Puttershoek
- Sliedrecht
- Streefkerk
- Strijen
- Wijngaarden
- Zuid-Beijerland
- Zwijndrecht